Հեպատիտ A-ի պատվաստանյութ
 | |
|---|---|
Հեպատիտ A-ի պատվաստանյութ, պատվաստանյութ, որը կանխարգելում է հեպատիտ A-ն[1]։ Ունի 95% արդյունավետություն, որը պահպանվում է նվազագույնը 15 տարի, հնարավոր է նաև ամբողջ կյանքի ընթացքում[1][2]։ Նշանակման դեպքում խորհուրդ է տրվում 2 դեղաչափ պատվաստանյութը ներարկել երեխայի մեկ տարին լրանալուց հետո։ Պատվաստվում է միջմկանային եղանակով[1]։
Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունն առաջարկում է հիվանդության չափավոր տարածում ունեցող շրջաններում իրականացնել համընդհանուր պատվաստում[1]։ Իսկ այն շրջանները, որտեղ վարակելիությունը բարձր է, լայնատարած պատվաստում խորհուրդ չի տրվում, որովհետև մարդկանց մեծամասնության օրգանիզմում դեռևս մանկական տարիքում հեպատիտով վարակվելուց հետո ձևավորվում է անհատական ձեռքբերովի ակտիվ իմունիտետ[1]։ Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման կենտրոնը խորհուրդ է տալիս պատվաստել բարձր ռիսկի գոտում գտնվող չափահասներին և բոլոր երեխաներին[3]։
Պատվաստումից հետո կողմնակի բացասական ազդեցություններ հազվադեպ են հանդիպում[1]։ Երեխաների 15%-ի և չափահասների 50%-ի շրջանում հնարավոր է ցավի առաջացում ներարկման հատվածում[1]։ Հեպատիտ A-ի պատվաստանյութերի մեծ մասը պարունակում է ինակտիվ (ապաակտիվ) վիրուսներ, որոշ մասը՝ թուլացած հարուցիչներ[1]։ Հղիության ընթացքում կամ ճնշված իմունիտետ ունեցող մարդկանց թուլացած հարուցիչների պատվաստում խորհուրդ չի տրվում[1]։ Կոմբինացված (համակցված) պատվաստանյութերը պարունակում են հեպատիտ A-ի և B-ի կամ հեպատիտ A-ի և տիֆի վակցինաներ (պատվաստանյութեր)[1]։
Հեպատիտ A-ի պատվաստանյութը Եվրոպայում առաջին անգամ հաստատվել է 1991, իսկ ԱՄՆ-ում՝ 1995 թվականին[4]։ Պատվաստանյութը գրանցված է Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության հիմնական դեղանյութերի ցանկում։ Ցանկում ներառված են առողջության պահպանման համար ամենաարդյունավետ և անվնաս դեղամիջոցները[5]։ ԱՄՆ-ում պատվաստանյութի արժեքը 50-100 ԱՄՆ դոլար է[6]։
Բժշկական կիրառում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]ԱՄՆ-ում առաջին պատվաստումը կատարվել է 1996 թվականին, պատվաստել են բարձր ռիսկային գոտում ապրող երեխաների։ Արդեն 1999 թվականին պատվաստանյութը, լայն տարածում ստանալով, հիվանդության մակարդակը իջեցրել է նվազագույնի։ ԱՄՆ-ում այժմ 12-23 ամսական երեխաները պարտադիր պատվաստում են ստանում՝ տարածաշրջանում վիրուսի վերջնական ոչնչացման նպատակով։ Չնայած ԳլաքսոՍմիթԿլայն ընկերության Հավրիքս պատվաստանյութի FDA (սննդի և դեղանյութերի ադմինիստացիա) լիցենզիան վավերացվել է 1995 թվականին[7], Եվրոպայում այն օգտագործման մեջ է եղել դեռևս 1995 թվականից։
Համաձայն ԱՄՆ-ի Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման կենտրոնների, պատվաստում պիտի ստանան 1 տարին լրացած երեխաները, լյարդի քրոնիկ հիվանդություններ, արյան մակարդելիության և սեռական առողջության հետ կապված խնդիրներ ունեցող մարդիկ, բոլոր բուժաշխատողները և լաբորատորիայի աշխատողները, հեպատիտ A-ի բարձր հիվանդացության տարածաշրջաններում ապրողները[8]։ Հեպատիտ Ա-ի պատվաստանյութը ճանապարհորդությունների ընթացքում ձեռք բերված հեպատիտ A վարակի կանխարգելման համար կիարռվող հիմնական դեղանյութն է[9], ուստի դեպի Հնդկաստան, Աֆրիկա, Կենտրոնական ու Հարավային Ամերիկա, հեռավոր Արևելք, Արևելյան Եվրոպա ճանապարհորդողները նախապես պատվաստում ստանալով կարող են խուսափել հնարավոր վարակումից[8][10]։
Պատվաստումը կատարվում է նախաբազկի վրա, միջմկանային եղանկով, առավելագույն արդյունավետություն ապահովելու համար տրվում է կրկնակի դեղաչափ։ Հաջորդ լրացուցիչ պատվաստումը արվում է 6-12 ամիս անց[8]։ Օրգանիզմի պաշտպանվածությունը սկսում է դրսևորվել խթանիչ պատվաստումից մոտավորապես 2 կամ 4 շաբաթ անց[8][10]։ Այն պահպանվում է նվազագույնը 15 տարի կամ 25 տարի, եթե ընդունվել է ամբողջական կուրսը[2]։
Ըստ Կոքրեյն հետազոտությունների (Cochrane review) պատվաստանյութերի երկու կիրառական տարբերակներն էլ առաջացնում են նշանակալի պաշտպանվածություն։ Հետազոտությունները պարզել են նաև, որ ինակտիվ հարուցիչները, որպես պատվաստանյութ, բավականին անվտանգ են, սակայն պահանջվում են ավելի որակյալ ապացույցներ, որոնք ցույց կտան նաև թուլացած վակցինաների անվնաս լինելը[11]։
Կիրառվող պատվաստանյութեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հեպատիտ Ա-ի կանխարգելման համար կիրառվում են մի շարք պատվաստանյութեր։ Ստորև ներկայացված են այդ ցանկից որոշ դեղանյութեր։ Դեղագործական ընկերությունները տարբեր թեստեր են կիրառում իրենց արտադրանքում հեպատիտ A հակածնի քանակը որոշելու համար, ըստ այդմ պատվաստանյութերում ներկայացվող հակածնի միավորները (Մ) կարող են տարբերվել միմյանցից։
- Ավաքսիմ (Avaxim)՝ ստեղծել է Սանոֆի Պաստյորը։ Ինակտիվ հեպատիտ A վիրուսը սինթեզվում է MRC-5 բջիջներում։ Յուրաքանչյուր դեղաչափ պարունակում է ալյումինի հիդրօքսիդին (0.3 մգ Al) միացած (ադսորբցված) հակածնի 160 միավոր (Մ)[12]։
- Էպաքսալ (Epaxal)` ստեղծել է Կրուցելլը։ Վաճառվում է նաև Հավպուր և Վիրոհեպ-Ա (HAVpur, VIROHEP-A) ապրանքանիշերի անվան տակ։ Պատվաստանյութը կազմված է վիրոսոմներից, այդ արհեստական մասնիկները պարունակում են սինթետիկ լիպիդներ և ինֆլուենզա վիրուսի սպիտակուցներ, ներառյալ հեպատիտ A-ի հակածինը ։ Այս դեպքում ալյումինի հիդրօքսիդը բացակայում է[13]։
- Հավրիքս (Havrix)՝ ստեղծվել է ԳլաքսոՍմիթԿլայն ընկերության կողմից։ Ինակտիվ հեպատիտ A վիրուսը սինթեզվում է MRC-5 բջիջներում։ Չափահասի համար նախատեսված յուրաքանչյուր դեղաչափ պարունակում է ալյումինի հիդրօքսիդին (0.5 մգ Al) միացած վիրուսային հակածնի 1440 ELISA միավոր։ Իսկ մանկական դեղաչափը պարունակում է հակածնի ու ալյումինի հավասար չափաքանակներ[14]։
- Հիլայվ (Healive)` ստեղծել է Սինովակը։ Ապաակտիվ հեպատիտ A վիրուսը սինթեզվում է մարդու դիպլոիդ բջիջներում՝ ներառելով հետևյալ հաջորդական փուլերը՝ վիրուսային հակածնի ստացում, զտում, ապաակտիվացում, ալյումինի հիդրօքսիդի հետ միացում։ Չափահասի համար նախատեսված յուրաքանչյուր դեղաչափ պարունակում է վիրուսային հակածնի 500 Մ։ Իսկ մանկական դեղաչափը՝ վիրուսային հակածնի 250Մ։
- Վաքտա (VAQTA)` ստեղծել է Մերքը։ Ինակտիվ հեպատիտ A վիրուսը սինթեզվում է MRC-5 բջիջներում։ Չափահասի համար նախատեսված դեղաչափը պարունակում է 0,45 մգ ալյումինի հիդրօքսիֆոսֆատ սուլֆատին միացած հակածնի 50 Մ, մանկական դեղաչափը պարունակումէ հակածնի ու ալյումինի հավասար չափաքանակներ[15]։
- Բիովակ-Ա (BIOVAC-A)`ստեղծել է Պուկանգը։ Այն Հնդկաստանում վաճառվում է որպես BIOVAC-A ապրանքանիշ, իսկ Գվատեմալայում, Ֆիլիպպիններում, Բանգլադեշում, Նեպալում, Ուզբեկսատնում, Չիլիում և այլ երկրներում՝ որպես MEVAC-A ապրանքանիշ։ Պատվաստանյութը անցնում է սառեցման, չորացման և նոսրացման փուլերը։ Հեպատիտ A վիրուսի H2 տեսակը առաջանում է մարդու դիպլոիդ բջիջներում։ Այս պատվաստանյութը խթանում է մարդու օրգանիզմում Հեպատիտ A-ն կանխարգելող հակամարմինների սինթեզը։ Biovac-A-ի 0․5 մլ վիալ (դեղի չափման միավոր) և ներարկման համար նախատեսված թորած ջրի 0․5 մլ սրվակի ընդհանուր պարունակությունը չպետք է 6.5 lg CCID50-ից (բջիջների վարակման նվազագույն վարակիչ դոզա) փոքր լինի։ Արդյունավետությունը ապահովում է անգամ մեկ դեղաչափը։ Այն առաջարկում է ԱՀԿ-ն (Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպություն)։ Երկարատև շարունակվող հետազոտությունները հաստատեցին, որ պատվաստումից հետո նվազագույնը 15 տարի հակամարմինների տիտրը (չափման միավոր) 128IU/մլ (Միջազգաին միավոր/ml), ից պակաս չի լինում։
Համակցված (կոմբինացված) պատվաստանյութեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Հեպատիտ A-ի և B-ի համակցված պատվաստանյութը նախատեսված է հեպատիտ A-ի և B-ի կանխարգելման համար։
- Իսկ հեպատիտ A-ի և տիֆի համակցված պատվաստանյութը կիառվում է հեպատիտ A-ն և տիֆը կանխարգելելու նպատակով[16][17]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 «WHO position paper on hepatitis A vaccines – June 2012» (PDF). Wkly Epidemiol Rec. 87 (28/29): 261–76. 2012 թ․ հուլիսի 13. PMID 22905367. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
- ↑ 2,0 2,1 Ott JJ, Irving G, Wiersma ST (December 2012). «Long-term protective effects of hepatitis A vaccines. A systematic review». Vaccine. 31 (1): 3–11. doi:10.1016/j.vaccine.2012.04.104. PMID 22609026.
- ↑ «Hepatitis A In-Short». CDC. 2014 թ․ հուլիսի 25. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 7-ին.
- ↑ Patravale, Vandana; Dandekar, Prajakta; Jain, Ratnesh (2012). Nanoparticulate drug delivery perspectives on the transition from laboratory to market (1. publ. ed.). Oxford: Woodhead Pub. էջ 212. ISBN 9781908818195.
- ↑ «WHO Model List of Essential Medicines (19th List)» (PDF). World Health Organization. April 2015. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
- ↑ Hamilton, Richart (2015). Tarascon Pocket Pharmacopoeia 2015 Deluxe Lab-Coat Edition. Jones & Bartlett Learning. էջ 314. ISBN 9781284057560.
- ↑ «Hepatitis A Vaccine Information». Vaccine Information. ImmunizationInfo. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ հունիսի 30-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունիսի 19-ին.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 «Hepatitis A Vaccine: What you need to know» (PDF). Vaccine Information Statement. CDC. 2006 թ․ մարտի 21. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2007 թ․ նոյեմբերի 20-ին. Վերցված է 2007 թ․ մարտի 12-ին.
- ↑ «Hepatitis, Viral, Type A». Travelers' Health: Yellow Book (CDC). Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ մարտի 28-ին. Վերցված է 2007 թ․ մարտի 12-ին.
- ↑ 10,0 10,1 «Hepatitis A: Introduction». NHS Direct. 2006 թ․ հոկտեմբերի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2007 թ․ մարտի 12-ին.
- ↑ Irving GJ, Holden J, Yang R, Pope D (2012). «Hepatitis A immunisation in persons not previously exposed to hepatitis A». Cochrane Database Syst Rev. 7: CD009051. doi:10.1002/14651858.CD009051.pub2. PMID 22786522.
- ↑ Patient Information Leaflet Արխիվացված 20 Հուլիս 2011 Wayback Machine, sanofi pasteur, July 2010. Archived on the electronic Medicines Compendium of the UK. Accessed 30 November 2010.
- ↑ Epaxal Արխիվացված 19 Հունվար 2011 Wayback Machine, Crucell website. Accessed 30 November 2010.
- ↑ Full Prescribing Information Արխիվացված 18 Օգոստոս 2011 Wayback Machine, GlaxoSmithKline, July 2010. Archived on FDA website. Accessed 30 November 2010.
- ↑ «VAQTA® (Hepatitis A Vaccine, Inactivated)» (PDF). FDA.gov: Merck & CO., INC. էջ 11. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2015 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 7-ին.
- ↑ «Archived copy» (PDF). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 1-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link) - ↑ «Archived copy». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 10-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հեպատիտ A-ի պատվաստանյութ» հոդվածին։ |
| ||||||
